1. OPENHEID & ZELFREDZAAMHEID
De wereld is de voorbije jaren veranderd. Het tijdperk van neoliberale globalisering is voorbij. De VS en China zijn verwikkeld in een strijd om globale invloed en economische dominantie. Allebei voeren ze vandaag een assertief beleid om de industrie van de toekomst op hun grondgebied te ontwikkelen.
China investeert al jaren massaal in strategische sectoren zoals elektrische voertuigen en batterijen en legt exportbeperkingen op voor essentiële grondstoffen en technologieën. Sinds de eerste termijn van Donald Trump (2017-2021) nam ook de VS steeds meer maatregelen om belangrijke industriële sectoren te beschermen en te versterken onder meer via hoge importheffingen. De Inflation Reduction Act (IRA) van president Biden (2018-2022) voorziet miljardensubsidies voor bedrijven die duurzame en strategische producten op Amerikaans grondgebied produceren en hoge importheffingen op buitenlandse producten. Nu Trump opnieuw aan de macht is, krijgen we te maken met nog veel protectionisme en ‘America First’-maatregelen. Ook andere landen en regio’s (Brazilië, India, Saudi-Arabië, Zuidoost-Azië, Zuid-Afrika, …) zitten niet stil en eisen steeds nadrukkelijker hun plaats op in de wereldeconomie.
Ondertussen woedt er een oorlog aan de buitengrenzen van de EU en maakt Trump ons pijnlijk duidelijk dat we zelf voor onze veiligheid en welvaart moeten zorgen. De covid-en energiecrisis illustreerden ook hoe kwetsbaar onze samenleving is en hoe afhankelijk we zijn van andere regio’s (die ons niet altijd gunstig gezind zijn).
In deze nieuwe geopolitieke constellatie moet de Europese Unie op zoek naar een nieuw kompas, een nieuwe koers. Twee elementen zijn voor ons cruciaal:
Openheid en samenwerking
Europa moet inzetten op pragmatische samenwerking en coördinatie, zowel binnen als buiten de EU.
Hoewel de geopolitieke druk groot is, mogen we niet vervallen in overdreven protectionisme en confrontatie. Internationale handel – ook met China – blijft essentieel, zeker voor een open economie zoals België.
Strategische autonomie
Tegelijkertijd moeten we onze afhankelijkheid van grondstoffen, energie, technologie, defensie en industrie verminderen. Dit vraagt om investeringen in strategische sectoren en gerichte handelsmaatregelen zoals importheffingen tegen oneerlijke concurrentie.
Europa staat voor een delicate, maar noodzakelijke evenwichtsoefening: open en constructief samenwerken met de wereld, terwijl we onze eigen weerbaarheid serieus vergroten. Alleen zo kan Europa een toekomstgerichte maakindustrie opbouwen die onze economie en samenleving versterkt.
ONTDEK MEER OVER HET TOPIC
(bron: SERV, 2023)
Het tijdperk van het neoliberalisme loopt ten einde. Wat komt ervoor in de plaats?
(bron: De Correspondent, 2020)
'Strategische autonomie' is gewoon protectionisme
(bron: Column Peter van Bergeijk, 2024)
Is er een oorlog rond groene technologie op komst?
(bron: KBC, 2024)
De nieuwe ‘Bokito-wereldorde’ waarin Poetin en Trump ons uit elkaar spelen
(bron: De ongelooflijke Podcast, NPO Radio 1, 2025)
Wie start met protectionisme, eindigt doorgaans als verliezer
(bron: BNR, 2024)