7. MEER GRONDSTOFFEN

Grondstoffen zoals lithium, koper en zeldzame aardmetalen zijn onmisbaar om de industrie van de toekomst uit te bouwen (hernieuwbare energie, batterijen, halfgeleiders, …). Vandaag is Europa voor de meeste van die grondstoffen sterk afhankelijk van andere landen – in de eerste plaats van China.

Om die afhankelijkheid af te bouwen, heeft Europa in 2023 de Critical Raw Materials Act (CRM-Act) gelanceerd.

Daarin staat dat de EU vanaf 2030 10 % van de strategische grondstoffen die ze nodig heeft zelf moeten kunnen mijnen, 40 % zelf moet kunnen raffineren en 25 % zelf uit recyclage moet halen.

Om deze doelstelling te halen moeten we in Europa op korte termijn 10 nieuwe mijnen, 15 nieuwe raffinagefabrieken en 15 nieuwe recyclagefabrieken bouwen. Betaalbare energie is daarbij een cruciale voorwaarde, want vandaag presteert een groot deel van de Europese raffinaderijen onder zijn capaciteit en worden geplande investeringen teruggeschroefd.

Diverse Europese landen hebben potentieel voor mijnbouw, maar dat potentieel wordt niet benut.
Ten eerste is er vaak protest tegen nieuwe mijnprojecten en ten tweede zijn er zeer lange vergunningprocedures (gemiddeld duurt het in Europa 15 jaar om een nieuwe mijn te openen). Om onze kwetsbaarheid inzake grondstoffen te verminderen moeten we daar dringend iets aan doen. KU-Leuven-onderzoeker Peter Tom Jones heeft hier de laatste jaren belangrijk werk rond verricht. Hij pleit voor snellere procedures en voor meer Europese verantwoordelijke mijnbouw. Dat kan alleen wanneer lokale gemeenschappen van in het begin betrokken worden bij een nieuw mijnbouwtraject en daar transparant over communiceren. Europese mijnen zijn belangrijke schakels om industriële waardeketens (bijvoorbeeld voor batterijen en elektrische wagens) op ons grondgebied te kunnen ontwikkelen.

We moeten af van het NIMBY-syndroom (Not in my backyard) in Europa. We willen wel graag elektrische wagens, laptops en smartphones maar niet de mijnbouw die daarvoor nodig is. Ondertussen worden de grondstoffen gewonnen in Afrika en Azië, waar de regels minder streng zijn en de negatieve milieu- en sociale gevolgen vele malen groter (het NIMBY-syndroom speelt ook wanneer het gaat over andere zaken zoals het plaatsen van windmolens, investeringen in industriële installaties of hoogspanningskabels).