Verdiep de Europese energiemarkt.

Alleen wanneer de lidstaten samenwerken en hun energiebeleid coördineren, kunnen we het tij keren.

Het Draghi-rapport stelt onder meer het volgende voor:

• 1. Aankoop van gas op EU-niveau (in plaats van aankopen door individuele lidstaten): op die manier kunnen betere voorwaarden onderhandeld worden met externe leveranciers;
  2. Meer investeringen in grensoverschrijdende energie-infrastructuur tussen lidstaten (bijvoorbeeld stroomkabels die zonne- of windenergie vanuit de ene lidstaat naar de andere brengen);
  3. Maatregelen om de speculatie op energieprijzen tegen te gaan;
  4. Maatregelen om investeringen in energie-infrastructuur (hoogspanningslijnen, windmolens, …) te vereenvoudigen en te versnellen: vergunningsprocedures moeten sneller afgehandeld worden (bijvoorbeeld door het digitaliseren van nationale vergunningsaanvragen) en in heel Europa beter op elkaar afgestemd worden.
     Belangrijke kanttekening: vereenvoudiging en harmonisering mogen geen excuus zijn voor deregulering.

Op korte termijn zijn maatregelen nodig om de energiekost voor energie-intensieve bedrijven te verminderen op basis van duidelijke voorwaarden (bijvoorbeeld inzake tewerkstelling en investeringen in verduurzaming) en zonder de kostprijs eenzijdig af te wimpelen op de belastingbetaler.

Vermijd dat energieproducenten overwinsten realiseren op kap van consumenten (bedrijven en gezinnen). De kostprijs van elektriciteit wordt bepaald op basis van de duurste energiebron (gascentrales). Producenten van kern- en hernieuwbare energie ontvangen daardoor dezelfde hoge marktprijs als gascentrales. Vooral kerncentrales profiteren hiervan, omdat ze hun elektriciteit grotendeels via de groothandelsmarkt verkopen en zeer lage productiekosten hebben. Tijdens de energiecrisis werd dit probleem pijnlijk zichtbaar: terwijl de productiekosten voor kernenergie stabiel bleven, explodeerden de winsten van kerncentrales. De EU voerde toen tijdelijke maatregelen in om overwinsten af te romen, maar deze regelingen zijn niet verlengd. Hierdoor blijft het risico bestaan dat elektriciteitsprijzen opnieuw onnodig hoog worden bij stijgende gasprijzen. De voorgestelde maatregelen in de Clean Industrial Deal en het ‘Actieplan voor Betaalbare Energie’ om extreme prijsstijgingen te voorkomen en om de prijzen van hernieuwbare en kernenergie los te koppelen van de hoge gasprijzen zijn positief en verdienen een grondige uitwerking.

De Noordzee als energiehub.

Specifiek voor België moeten we alles op alles zetten om van de Noordzee een hernieuwbare energiehub te maken. Het potentieel van de Noordzee inzake zonne- en windenergie is enorm en kan op termijn grote hoeveelheden goedkope energie leveren aan de industrie. Zelfs competitief geprijsde groene waterstof (onder meer nodig om CO2-vrij staal te maken) zou in de Noordzee in grote hoeveelheden kunnen worden aangemaakt.

Holistisch energiebeleid.

Ons energiebeleid heeft nood aan een holistische aanpak: de uitrol van hernieuwbare energie, een lagere energiefactuur voor huishoudens en het versterken van de industrie gaan daarbij hand in hand.

Bijvoorbeeld: een grootschalige overstap naar elektrische warmtepompen kan de vraag naar aardgas sterk verminderen, wat zowel de gas- als elektriciteitsprijzen verlaagt. Warmtepompen zijn bovendien veel klimaatvriendelijker dan traditionele gasboilers. De hoge aanschafkosten en dure elektriciteitsprijzen (t.o.v. gas) maken de overstap echter moeilijk voor veel gezinnen, waardoor overheidssteun essentieel is. Gerichte subsidies en fiscale voordelen kunnen de drempels verlagen en de uitrol versnellen. Dit helpt niet alleen gezinnen, maar ook energie-intensieve industrieën die baat hebben bij betaalbare energie. Zo’n aanpak ondersteunt ook bedrijven zoals Daikin Europe in Oostende (dat warmtepompen maakt), door de vraag te stimuleren en lokale werkgelegenheid te garanderen.